قبل از خرید وسایل شن بازی توصیه می کنیم این مقاله را تا انتها مطالعه کنید!!! شن بازی برای کودک در دنیا به عنوان یکی از ابزار های جذاب آموزشی و سرگرم کننده به شمار می آید. انواع بازی های جذاب و البته مهم و آموزنده برای بچه ها با شن قابل انجام است. شن حس لامسه ی کودکان را به شدت تقویت می کند، درواقع کشف حس لامسه و همچنین تقویت مهارت های حرکتی کودکان از جمله فواید مهم این ابزار بازی هستند. در بازی با شن خلاقیت بی پایان کودکان بروز می کند. خوشبختانه در دنیای امروز دیگر برای شن بازی نباید حتما به کنار ساحل بروید و می توانید با چند وسیله ی ساده برای کودکتان فضای شن بازی درست کنید. در این مقاله از زوایای مختلف فواید شن بازی برای کودکان را بررسی خواهیم کرد.
کجا می شود شن بازی کرد؟
یکی از تفریحات مناسب و سالم برای فضای باز در فصل تابستان شن بازی است. کافیست نقطه ای در سایه پیدا کنید و در آنجا شن را در اختیار کودک قرار بدهید. برای این کار می توانید یک جعبه ی چوبی در نظر بگیرید و درون آن شن بریزید. برای اینکه شن ها از جعبه خارج نشوند، می توانید آن را با نایلون پلاستیکی بپوشانید. البته در دنیای امروز اسباب بازی فروشی ها بستر های پلاستیکی بادی هم برای نگهداری شن دارند. بهتر است از فروشگاه شن بهداشتی برای فرزندتان تهیه کنید. زیرا شن های ساحلی ممکن است به خاطر رطوبت بالا دچار کپک و بیماری های قارچی بشوند. این جعبه ی شنی می تواند در هر نقطه‌ای از خانه یا در حیاط خانه کودک شما را ساعت های زیادی سرگرم کند.
تقویت مهارت های حسی
اکثر کودکان عاشق بازی های حسی هستند و یکی از فواید شن بازی برای کودک قطعاً تقویت مهارت های حسی است. در تمام سنین افراد احساس لغزیدن شن و ماسه از میان انگشتان شان را دوست دارند. اگر دقت کرده باشید بچه ها نیز با انگشتان خودشان شن ها را می گیرند و خروج شن ها از لابلای انگشتان را نگاه می کنند و لذت می برند. شن در واقع یک ماده ی تمیز و بدون خطر است که می تواند به بچه ها کمک کند عصب های حسی خود را کشف کنند. شستن دست بچه ها نیز پس از پس بازی برای والدین بسیار ساده است. خوب است که در حین بازی والدین در کنار کودک باشند و در مورد احساس کودک در بازی باشه با او صحبت کنند.
پر و خالی کردن شن و تقویت مهارت های حرکتی
شن ماده ایست که به راحتی شکل هر ظرفی را که در آن ریخته شود، به خود می گیرد. به همین دلیل بچه ها می توانند از انواع قالب ها و ظرف های پلاستیکی با اشکال مختلف برای پر کردن استفاده کنند. می توانند شن را پشت کامیون اسباب بازی خودشان بریزند و آن را حمل کنند. درست مثل ماشین های حمل مصالح! همین پر و خالی کردن شن در قالب ها و ظرف های مختلف کمک می کند تا بچه ها مهارت های حرکتی خود را تقویت کنند. زیرا علاوه بر اینکه باعث تقویت عضلات مختلف در دست کودک می شود، باید در خالی کردن شن های قالب گیری شده دقت به خرج دهند وگرنه شکل مورد نظرشان به دست نمی آید. به همین دلیل کنترل بهتری روی حرکات خود پیدا می کنند.
تقویت محدوده گسترده‌ای از مهارت های حرکتی
شن بازی نه تنها مهارت های حرکتی کودکان را تقویت می کند، که مهمتر از آن، محدوده ی گسترده ای از مهارتهای حرکتی را تقویت می کند. یعنی هم تقویت مهارت های غیر ظریف را پوشش می‌دهد و هم مهارت های ظریف در وجود کودک تقویت می شود. زیرا ممکن است کودک در سال های اولیه زندگی خود توانایی زیادی در ساختن اشکال مختلف نداشته باشد و تنها آن را با مشت خود از سویی به سوی دیگر جابجا کند. اما ممکن است با رشد بیشتر و تقویت مهارت ها بتوانند اشکال و اشیا و فوق العاده ظریف را با شن بسازد. این چنین پیشرفتی برای رشد کودکان فوق العاده محسوب می شود.
هماهنگی دست و چشم در کودک
شن بازی حواس مختلف کودک را به کار می‌گیرد. مثلاً کودک باید با دقت نگاه کند که شن را چگونه درون ظرف می ریزد. به این ترتیب هماهنگی چشم و دست در کودک تقویت می شود. زیرا باید تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا شن ها از ظرف بیرون نریزند. البته به هر حال بیرون ریختن شن از ظرف رخ می دهد. اما هر جا که کودک تلاش می کند این اتفاق کمتر بیفتد در رشد مهارت های تاثیر دارد. همچنین تقویت می شود و به طور ذهنی می تواند متوجه شود چقدر یک ظرف را پر می کند. همچنین یاد می گیرد که با رها کردن شن ها این ذرات به فرود می آیند و درکی از نیروی گرانش زمین پیدا می کند.
بازی شن و آب
یکی دیگر از کار های جذابی که بچه ها می توانند در شن بازی انجام دهند، افزودن آب به شن و ماسه است. برای این کار می تواند بیرون از خانه در یک گودال و یا در حمام خانه ظرفی در اختیار کودک قرار بدهید که درون آن شن قرار دارد. سپس کمی آب روی آن بریزید و اجازه بدهید که بچه ها آن را با دستان خود مخلوط کنند. از کودک بخواهید که آب را به مخلوط خود اضافه کند و تغییر ترکیب آب و شن را مشاهده نماید. در اینجا کودک به خوبی یاد می گیرد که تاثیر مواد مختلف در کنار هم با تغییر درصد تا چه اندازه متفاوت خواهد بود. اگر بتواند خمیر مناسبی از ترکیب با شن درست کند، می تواند یک قلعه زیبا بسازد.
ایده های آموزشی
در کنار شن بازی استفاده از سطل و بیل معمولی خیلی رایج است. اما خوب است که بدانید یکی از فواید شن بازی برای کودک جنبه های مختلف آموزشی است. مثلا می توانید از کودک بخواهید تمام چیزهایی را که در مدرسه یاد گرفته است با انگشتان خود روی شن بنویسد. این کار علاوه بر تقویت دیکته و درس های کودک، برای او بسیار لذت بخش نیز خواهد بود. قالب های مختلفی نیز وجود دارد که کودک می‌تواند با آن ها حروف را بسازد و درس های خود را به صورت سه بعدی تمرین کند. شن بازی به ویژه برای بچه های کلاس اولی که باید نوشتن را تمرین کنند، العاده مناسب است. زیرا در اندازه ی بزرگ می توانند، حروف مختلف را روی شن و انگشت خود بکشند و آن ها را در ذهن خود تثبیت کنند.
تعامل اجتماعی و بازی های گروهی
یکی دیگر از فواید شن بازی برای کودک این است که فضایی برای تعامل و بازی های اشتراکی ایجاد می کند. در فضا هایی مثل مهد کودک ها و مدارس و هم در خانه هایی که چند کودک در کنار هم دیگر زندگی می کنند این بازی می‌تواند یک راهکار عالی برای آموختن مهارت های اجتماعی و انجام بازی های دسته جمعی باشد. بچه ها می توانند با همکاری همدیگر یک قلعه ی شنی یا برج بسازند. برای این کار با یکدیگر گفتگو می کنند و برنامه ریزی می کنند و انواع مهارت های اجتماعی آن ها تقویت می شود. برای پدر و مادر ها واقعا لذت بخش است که این تعامل دوست داشتنی بین فرزندانشان را ببینند. بازی کردن با شن به صورت دسته جمعی برای بچه ها فوق العاده لذت بخش است و هرگز از آن خسته نمی شوند.
بهبود مهارت های کلامی و سخن گفتن
در حین بازی با شن و ماسه اغلب کودکان دوست دارند درباره آنچه که می سازند و یا ایده هایی که در سر دارند گفت و گو کنند. این یک فرصت عالی برای توسعه مهارت های زبانی و کلامی در کودکان است. والدین و مربیان می توانند از این فرصت برای افزایش دایره واژگان کودک در یک محیط سرگرم کننده و آرام استفاده کنند. سوالاتی که مربی یا والدین از کودک در حین شن بازی می پرسند، کمک می کند تا ذهن کلامی او فعال شود و کودکان را به گفتگوی دو طرفه تشویق می کند. شن بازی در این حوزه آنقدر موثر است که حتی درمانگران نیز از آن برای رفع مشکلات کلامی بعضی از کودکان استفاده می کنند.
تقویت هوش عاطفی
هوش عاطفی در تعاملات اجتماعی تقویت می شود. می تواند فضایی را ایجاد کند که کودکان تشویق شوند وسایل و ابزار های خود را با بچه های دیگر به اشتراک بگذارند. همچنین ترغیب می شوند که به صحبت های یکدیگر گوش بدهند و با یکدیگر همکاری کنند. این بازی ها از همان سنین کودکی همدلی و حمایت را در کودکان رشد می دهد و هوش عاطفی آن ها را تقویت می کند. در خلال بازی های بچه ها کم کم یاد می گیرند که احساسات دیگران را تشخیص بدهند و همچنین چگونه بتوانند بر احساس دیگران تاثیر گذار باشند. باید همه ی کودکان را در بازی های کودکانه خود پیدا کنند که احساسات خود و دیگران را کشف و شناسایی کنند.
بهبود تفکر علمی
فعالیت های حسی مانند بازی با آب یکی از هیجان انگیز ترین انواع بازی برای بچه های کوچک است. زیرا هم برای آن ها هیجان انگیز است و هم می تواند فرصتی برای آموزش تفکر در مسائل علمی برای آن ها فراهم کند. مثلا می توان مفاهیم ریاضی مثل انواع وزن ها، اندازه گیری وزن و حجم مواد و غیره را با شن بازی به خوبی به بچه ها آموخت. یا اینکه از بچه ها خواست که شن ها را مخلوط کنند و مدت زمان خشک شدن آن را مباحث علمی برایشان توضیح داد. ساختن انواع اقسام اشکال و ساختارهای ریاضی نیز با شن برای بچه ها امکان پذیر است.
نکات ایمنی برای شن بازی
درست است که فواید شن بازی برای کودک فوق العاده زیاد است اما باید به چند نکته ایمنی در زمان شن بازی توجه داشته باشید:
- مثلاً شن بازی برای کودکان زیر سه سال که همه چیز را به دهان خود فرو می برند اصلا مناسب نیست و نباید در اختیار آن ها قرار بگیرد
- برا ی بچه ها باید شن بهداشتی تهیه کنید و شن های طبیعی امکان داشتن انواع آلودگی ها و قارچ و کپک ها را دارند و سلامت بچه ها را به خطر می اندازد
- دقت کنید که ظرف شن از دسترس حیوانات خانگی خصوصاً گربه دور بماند. چون علاوه بر پاشیدن آن به اطراف خانه ممکن است از آن برای دفن مدفوع خود استفاده کنند و این برای سلامت بچه ها خطرناک است
- دقت داشته باشید که شن ها را به صورت مرطوب نگهداری نکنید که در آن انگل ها و کپک ها رشد می کنند
چه بازی هایی می توان با شن انجام داد؟
بازی های فوق العاده متنوع و جذابی را می توان با شن انجام داد. کافیست وسایل مختلفی نظیر قیف، لوله های مقوایی، الک، بطری های پلاستیکی، سنگ های کوچک در اختیار کودک قرار بدهید. با داشتن چنین وسایلی کودک به خودی خود می تواند با خلاقیت انواع بازی ها را انجام دهد.
بازی جذاب فوم شنی
فوم شنی یک بازی عالی برای کاوش حسی در کودکان است. برای این بازی نیاز به دو ترکیب دارید. کافیست دو فنجان از آن را با خمیر ریش ترکیب کنید. لمس کردن این ترکیب برای تقویت احساس لامسه در کودکان فوق العاده است.
نقاشی های شنی
برای بچه ها نقاشی کردن با شن بسیار سرگرم کننده است. آن ها با حرکت دادن انگشتان دستشان به راحتی می توانند هر طرحی روی شن ایجاد کنند و یا حتی مثل نقاشی های شنی معروف، می توانید یک صفحه شیشه ای که در زیر آن نور تعبیه شده است در اختیار کودک قرار بدهید تا با جابجا کردن و ریختن شن ها بتوانند برای خود نقاشی بکشد.
خلاصه ای از فواید شگفت انگیز شن بازی
فواید شن بازی برای کودک بی شمار است اما اگر بخواهیم به طور خلاصه چند مورد از مهمترین مزایای شگفت انگیز آن را برای کودکان برشماریم عبارتند از:
- تقویت بی نظیر انواع مهارت های حرکتی و تقویت عضلات دستان کودک
- بهبود مهارت های گفتاری و مهارت های کلامی در کودک و پیشرفت در سخن گفتن
- افزایش آگاهی اجتماعی و عاطفی کودک در برقراری ارتباطات حسی با اطرافیان
- معرفی مفاهیم مختلف در ریاضی و علوم و همچنین تمرین دروس مختلف
- مهم تر از همه ایجاد جرقه های خلاقیت و ایجاد فرصت یادگیری عالی و استفاده از حواس برای یادگیری و پیشرفت